Je zelfbeeld in stand houden: tips en valkuilen

Vraag aan Google wat het woord 'zelfbeeld' betekent en je krijgt enorm veel websites die dit graag voor je uitleggen. Kort gezegd, betekent dit het beeld dat je hebt van jezelf m.a.w. wat je over jezelf denkt, hoe je jezelf ziet, wat je vindt wat voor iemand dat je bent.

Gaan we hier dieper op in, dan stellen we vast dat je constant je eigen zelfbeeld bepaalt. Dit doe je namelijk door het gebruik van je eigen gedachten en bewoordingen. Je woorden kunnen zo slap, zo krachtig of iets daar tussenin zijn wat een invloed heeft op je zelfbeeld.

Als mens gaan we steeds - zowel bewust als onbewust - op zoek naar verklaringen voor hetgeen we meemaken of het gedrag dat je opmerkt bij jezelf of iemand anders. Dit is een heel normaal proces.
Het mooiste voorbeeld daarvan is een sporter die na een sportprestatie wordt geïnterviewd door de media. Hij gaat onmiddellijk de situatie analyseren en lees je dan tussen de regels door, dan hoor je dat hij een verklaring aan het geven is van hetgeen hij ervaren heeft. Bijkomend gaat het dan ook vaak over welk gedrag hij zelf heeft getoond en een verklaring voor het gedrag van de andere(n).

'We willen ons zelfbeeld in stand houden en hiervoor stappen we al eens in een valkuil.'

De grote valkuil ligt 'em in het feit dat we als mens graag een positief beeld over onszelf in stand houden. Tenzij je een grote, vette pessimist bent die zichzelf graag afbreekt, dan zal je dit uiteraard anders ervaren. Wil je hier graag verandering in brengen, daar zijn best wel mogelijkheden voor... op voorwaarde dat je zelf wilt uiteraard.
Dus, algemeen genomen, willen we ons zelfbeeld in stand houden en hiervoor stappen we al eens in een valkuil. Neem het voorbeeld van de sporter, dan kunnen volgende valkuilen opdoemen:
- hij oordeelt snel en spontaan, doet dit eerder richting mensen dan de situatie en controleert niet of zijn interpretatie klopt
- hij praat zijn eigen sportprestatie goed zonder eerst op een gezonde manier te reflecteren of er iets is waaruit hij zou kunnen leren om zichzelf te verbeteren
- hij gaat alle succes aan zichzelf toewijzen en alle falen buiten zichzelf leggen
- hij haalt op voorhand al excuses aan zodat hij er nadien op kan terugvallen moest de sportprestatie tegenvallen.

Een andere voorbeeld is die van een jeugdtrainer die ik hoorde vertellen over zijn ervaring op de club waarin hij werd aangesproken door de voorzitter over een beslissing die de jeugdtrainer eenzijdig had doorgevoerd in zijn eigen ploeg. Over die beslissing spreek ik me niet uit, dat doet er hier niet toe. Feit is wel dat hij dit nadien in een groep mensen aanhaalde op een zodanige manier dat anderen onbewust en heel spontaan in zijn verhaal meegingen waardoor de jeugdtrainer zich gesteund voelde in het nemen van die eerdere beslissing en het antwoord dat hij nadien aan de voorzitter had gegeven. Door dit te vertellen voelde hij zich gesteund en gaf dit een boost aan zijn zelfbeeld als jeugdtrainer in plaats van te reflecteren over zijn functie en de situatie. Een gemiste kans...

Wil je een gezond zelfbeeld, behoudt dan vooral een gezonde gedachtegang. Tracht in de eerste plaats te reflecteren over de situatie en toets af wat klopt. Evalueer alles op een realistische manier en hou steeds je vizier open om te leren uit hetgeen je meemaakt. Naar sporters toe is het vooral belangrijk om het proces boven het resultaat te stellen: kan je jezelf gaandeweg steeds meer verbeteren, dan volgt het resultaat vanzelf. 

Succes,
Ine